🕉पंच प्राण
१) व्यान
२) समान
३) अपान
४) उदान
५) प्राण
🕉
१) श्वास लेना पूरक
२) श्वास रोकना कुंभक
३) श्वास छोड़ना रेचक
🕉 योगदर्शन चार पाद
१) समाधि पाद - ५१ सूत्र
२) साधन पाद - ५५ सूत्र
३) विभूती पाद - ५५ सूत्र
४) कैवल्य पाद - ३४ सूत्र
-----------------------------------
१९५
🕉 4 पुरूषार्थ
१) धर्म
२) अर्थ
३) काम
४) मोक्ष
🕉 अंत:करणचतुष्टय
१) मन
२) बुद्धि
३) चित्त
४) अहंकार
🕉 अष्टांग योग (योगके मुख्य ८ अंग)
१) यम
२) नियम
३) आसन
४) प्राणायाम
५) प्रत्याहार
६) धारणा
७) ध्यान
८) समाधि
🕉 योग के प्रकार
१) राजयोग
२) हटयोग
३) लययोग
४) ज्ञानयोग
५) कर्मयोग
६) भक्तियोग
🕉 यम
१) अहिंसा
२) सत्य
३) अस्तेय
४) ब्रम्हचर्य
५) अपरिग्रह
🕉 नियम
१) शौच
२) संतोष
३) तप
४) स्वाध्याय
५) ईश्वर प्राणिधान
🕉 मुद्रा
१) ध्यान
२) वायु
३) आकाश
४) पृथ्वी
५) वरून
६) शक्ती
७) अपाण
८) अपाणवायु
🕉 त्रिदोष
१) वात
२) पित्त
३) कफ
🕉 त्रिगुण
१) सतोगुण
२) तमोगुण
३) रजोगुण
🕉 पंचकोश
१) अन्नमय
२) प्राणमय
३) मनोमय
४) विज्ञानमय
५) आनंदमय
🕉 पंच उपप्राण
१) देवदत्त
२) नाग
३) कृकल
४) कुर्म
५) धनंजय
🕉 बन्ध
१) मुलबंध
२) उडियान बंध
३) जालंधर बंध
🕉पंचक्लेश
१) अविद्या
२) अस्मिता
३) राग
४) द्वेष
५) अभिनिवेश
🕉षटकर्म
१) धोती
२) बस्ती
३) नेती
४) त्राटक
५) नौली
६) कपालभाती
🕉 अष्टचक्र
१) मुलाधार चक्र
२) स्वाधिष्ठान चक्र
३) मणिपूर चक्र
४)अनाहत चक्र
५) विशुध्दिचक्र
६) आज्ञाचक्र
७) मनश्चचक्र (ललना या बिंदु चक्र)
८) सहस्त्रारचक्र
🕉नाडी
१) इडा
२) पिंगला
३) सुषुम्ना
🕉 पंच महाभुत
१) आकाश
२) वायु
३) जल
४) अग्नी
५) पृथ्वी
🕉पंच ज्ञानेन्द्रिय
१) नेत्र
२) घ्राण
३) श्रवण
४) रसना
५) त्वचा
🕉पञ्च कर्मेन्द्रिय
१) मुख
२) हस्त
३) पाद
४) पायु
५) उपस्थ
🕉पञ्च तन्मात्रा
१) रूप
२) गंध
३) शब्द
४) रस
५) स्पर्श
त्रिविध ताप (तीन दुःख)
१) आध्यात्मिक दुःख
२) आधिभौतिक दुःख
३) आधिदैविक दुःख
